Gazetelere yansıyan silahlı düğün fotoğrafları, bana çok önemli bir olguyu hatırlattı: Süryani yurttaşlarımız... Belçika'da yaşayan iki Süryani genci Mecit ile Estel evlenme kararı almışlar. Bunların ailesi 500 kişilik bir grupla Avrupa'dan kalkıp Şırnak'ın Beytüşşebap İlçesi'ndeki Cevizağacı Köyü'ne gelmişler.

Cevizağacı Köyü; Süryani kökenli yurttaşlarımızın yaşadığı bir köy iken boşalmış, gitmiş. Aradan onlarca yıl geçtikten sonra buradan göçenler; düğünlerini burada yapmışlar.

Bölgedeki Jirki, Gevrani, Ertuşi aşiretlerinin reisleri de düğüne gelmişler. Düğünde bir aşiret 100 kurşun yakarsa, öbürü 150 yakarak yarışır ya... İş, düğünde neredeyse askeri tatbikat boyutuna varmış. İşte bölgedeki feodal yapının yarattığı bir resim... Bizim baştan beri çözülmesini yazdığımız konulardan birisi de budur.

SÜRYANİLER KİMDİR

Süryaniler; yeryüzündeki en eski Hıristiyanlardır. Bunlar; Süryanice denilen bir dille konuşurlar ki İsa Mesih bu dille konuşmuştur. Bugün Suriye'de 300-500 bin arası Süryani olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca Irak, İran, Lübnan, İsrail gibi ülkelerde de yaşıyorlar. Türkiye'deki Süryaniler, özellikle 1980'den sonra hızla Avrupa ülkelerine göçtüler. Bir yandan bölgedeki gericilerin baskısı, bir yandan terör, bir yandan korucular/güvenlik güçleri... Böylece Süryani köyleri boşaldı. Sadece İsveç'te 100 bin Süryani bulunuyor. İsveç'in önceki Eğitim Bakanı İbrahim Baylan, bir Süryani idi. Avrupa'nın diğer ülkelerine Türkiye'den göç eden Süryaniler saçılmış durumdalar. Ülkemizde ise, büyük bölümü Mardin bölgesi olmak üzere 15 bin kadar Süryani yaşamaktadır.

Halbuki Süryanilerin ata yurtları bizim topraklarımız içindedir. En eski Hıristiyanlığı temsil eden Süryani Kilisesi; Süryani-i Kadim Kilisesi olarak adlandırılır. Bu kilisenin merkezi de Hatay (Antakya) şehridir.
Dünyada ilk kurulan kilise ise Midyat'ın Hah (Anıtlı) Köyü'nde bulunuyor ki bu bile turizm ve kültür açısından başlıbaşına bir olaydır.

PATRİK ANTAKYA'YA GETİRİLMELİ

Cumhuriyetin ilanından sonra; dinsel kurumlara karşı düzenleme yapılırken Süryani patrikliği de ortadan kaldırılmış. Ve bu yüzden de süryani Patriği Şam'a gitmiş. Böylece patriklik geçici olarak Şam'da oluşmuş. Şu an Süryani Kilisesi Patriği 1. İgnatyos Zekka Ayvaz Şam'da bulunuyor.

Türkiye'deki Süryani yurttaşlarımızın din hizmetini ise 4 metropolit yürütüyor. Midyat Tur-Abdin metropoliti Samuel Aktaş, Mardin-Diyarbakır Metropoliti Saliba Özmen, İstanbul-Ankara-İzmir Metropoliti Yusuf Çetin, Adıyaman Metropoliti Melke Ürek. Bütün bunlar, Şam'daki patriğe bağlılar.

Avrupa'da yüz binlerce bağlısı bulunan böyle bir patrikliğin Şam'da kalması Türkiye açısından artık yanlıştır. Küstürüp kızdırıp kırıp kaçırdığımız Süryani yurttaşlarımızı ata yurtlarına geri getirmek Türkiye Cumhuriyeti'nin birinci görevlerinden birisidir. Kültür Bakanı Ertuğrul Günay, bu işe bir an önce el atarak sorunu Bakanlar Kurulu'na getirmelidir.

'SİZ GAVURSUNUZ'

Süryani yurttaşlarımıza baskı, Osmanlı Devleti'nin son zamanlarına kadar gidiyor. Buradaki Müslümanlar; Süryanileri 'Pis Süryani! Siz Gavursunuz!' gibi sözlerle aşağılamışlar, basmışlar, ezmişler. Müslüman çocukları; okullarda Süryani çocuklarına hakaretler yağdırmışlar. Çevre baskısı ile terör ve güvenlik güçlerinin karşılıklı baskıları yüzünden bu insanlar ata yurtlarından kopmak zorunda kalmışlar.
Şimdi bizlere düşen; bu hatayı tamir etmektir.

İşte, Avrupa'ya giden Süryaniler; buradan bir işaret verilmesi durumunda binlerce yıldır yaşadıkları topraklara dönecekler. Bunun işaretlerinden birisi de o tüfekli, tabancalı düğün. Lakin; o sıkılan kurşunlarla Süryanilerin bir ilgisi yok.

GEBRO TOKGÖZ ANLATTI

Bana bu bilgileri Midyatlı Gebro Tokgöz verdi.Demokrat bir insan olan Gebro Tokgöz, 2007 seçimlerinde CHP'den Mardin milletvekilliğine aday olmuş ama seçilememiş. Önümüzdeki dönemde CHP; Süryani bir yurttaşımızı Meclis'e taşıyarak kendisine yakışanı yapmalıdır.

35-40 yıl öncesine kadar Midyat'ın yüzde 98'i Süryani imiş. Bugün ise kala kala 100 aile kalmış.
Eskiden Süryaniler demircilik, terzilik, kuyumculuk, marangozluk, dokumacılık gibi işleri yapıyorlarmış. Gebro Tokgöz, yetenekli bir gümüş ustası. Midyat'taki Süryaniler; şu an günü kurtarmaya çalışıyormuş. 50 Süryani gencinin tümü işsizmiş. Benim, geri dönüşü sormam üzerine Gebro Tokgöz diyor ki: 'Daha bizim gençler işsizken geri dönenler ne yapacak ki...'

Devletimiz; bir palan yaparak Süryanileri yeniden bu toprakların mutlu yurttaşları haline getirmelidir. Eski Süryani evleri gibi kırık Süryani gönüllerini de onarmak bizi bekliyor...

Güncelleme Tarihi:25 Temmuz 2008

Kaynak: Güneş Gazetesi