Şarapçılık, eski Mezopotamya ve Anadolu kültürünün önemli ögelerinden biridir. Yakın geçmişe kadar yörede yaşayan insanların bağlarda ürettikleri leziz ve besin değeri yüksek üzümler şarap haline getiriliyor, böylece yıllarca korunabiliyordu. Uzun süre bu topraklarda gelenek ve göreneğe göre şarap üretilmiş, daha sonra bilimsel yöntemlerin devreye girmesiyle eski usül şarap yapımı tarihe karışmıştır. Ama günümüzde hâlâ eski yöntemlerle , yaşadıkları köylerde şarap üreten Süryaniler vardır.

Ülkemizin hızla solan renklerinden biri olan Süryanilerin genellikle kuyumculuk ve taş işçiliği gibi alanlarda büyük hünerlere sahip oldukları bilinir. Oysa Süryanilerin bu alanların dışında uzmanlaştıkları ve zengin bir kültür yarattıkları başka konular da vardır. Bu zenginliklerin başında Midyat ve köylerinde yaşayan Süryanilerin ürettikleri şaraplar yer alıyor.

İnancına bağlı bir toplum olan Süryanilerin kültüründe şarap önemli bir yer tutar. Çünkü Hz. İsa mucizelerini yaparken suyu şaraba çevirmiş, son akşam yemeğinde öğrencileri ile birlikte şarap içmiştir. Kilise geleneğinde ayinler sırasında kutsal ekmekler şarapla kutsanmış ve insanlar şarapla kutsanan bu ekmeği yiyerek günahlarından arınacaklarına inanmışlardır. Hıristiyanlığın yayılması ile birlikte her manastır kendi ayın şarabını ürettiği topraklarla çevrilmiş ve din adamları bağcılığı teşvik etmişlerdir.

Süryanilerin yüzyıllardır birlikte yaşadıkları Müslüman komşularının inancına göre ise şarap üretimi ve tüketimi haramdı. Bu nedenle şarap üretimini o bölgelerde yüzyıllar boyu Süryaniler yaptılar. Üretilen şaraplar bölgede bir şekilde tüketildi. Süryaniler ürettikleri şarabı bir şekilde pazarlıyor geri kalan kısmını düğünlerde, yemek sofralarında, sohbet ortamlarında ya da misafirleri geldiğinde kullanıyorlardı.

Tamamen iptidaî koşullarda yapılan bu şaraplar yakın zamana kadar Süryanilerin yaşadığı Mardin ve civarındaki esnaflar tarafından satılıyordu. Mardin, Diyarbakır ve civar illerde Süryanilerin ürettikleri şarabı bulmak mümkündü. Hatta Süryani üretimi bu şarapların ünü o kadar yayılmıştı ki uzak yerlerden gelip bu şarapları satın alan insanlar bile vardı. Bağcılığı Nuh Peygamber'den öğrendiklerini ifade eden süryani taş ustalari; üzüm salkımlari ile asma yapraklarını ve şarap testilerini en güzel taş işçiliğinde Mardin,Midyat mekânlarının duvarlarına işlemişler.

Yüzyıllar boyunca devam ettirilen bu kültür ve gelenek şimdilerde ise tarihe karışmak üzere sırasını bekliyor. Farklı olanı yok yok olarak varsaymak, onun kültürüne ait olanı eritmek mantığı ile bölgede yürütülen bilinçli biliçsiz uygulamalar semeresini veriyor. Yakın zamana kadar şarap üreten ve satan Süryani esnafından ikisi, bölgede yaşanan terör olayları sürecinde bir terörist örgüt tarafından öldürüldü;ayrıca Süryanilerin bu geleneklerini modern bir hale getirip fabrika kuran ve şarabı bir pazar haline getirip bölge halkına bir gelir kapısı aralayan bir Süryani şarap üreticisi de aynı akıbete uğradı. Bu olaylar, amaçları sadece zengin bir kültürü yaşatmak ve geleneklerini sürdürmek olan Süryanilerin bölgede tutunma çabalarını ve toplumsal hayatı sekteye uğratmıştır...

Artık bölgede Süryaniler tarafından yapılan o güzelim şaraplar evlerde gizli bir şekilde üretilmeye çalışılıyor ve insanlara gözlerden ırak bir şekilde ulaştırılıyor... Bağbozumundan sonra evlerde bulunan kilerlerde saklanan üzümler, dinlenmeye bırakılarak en iyi şarap kalitesi elde edilmeye çalışılıyor. Günümüzde yok olmaya yüz tutan bu gelenek, üretilen şarapların plastik kaplarda saklanılması ve yıllandırılması ile bir şekilde hayat bulmaya çalışıyor. Süryanilerin kaybolan bu zenginliklerini koruma amaçlı girişim çabaları da yetersiz ve desteksiz kalmıştır... Belki de onlar yüzyıllardır yaşadıkları ve birçok zenginlikler ürettikleri bu toprakları sessizce terkederek tepkilerini ortaya koyuyorlar. Bir coğrafya bu şekilde hızla kan kaybediyor ve Türkiye'nin zengin kültürel mirasının hızla yitirilmesine sebep oluyor.

Dileğimiz kafalarını kuma gömerek Türkiye gerçeklerinden giderek hızla uzaklaşan insanların artık bu sorunlara eğilmesi ve zengin kültürel miraslara bir şekilde sahip çıkılması... Bir gün sahip olduğumuz zenginliklerden bir şey kalmayınca belki neler kaybettiğimizin farkına varacağız.