Her toplumun geçmişinden günümüze taşıdığı davranışlar ve gelenekler vardır. Gelenekler insan ilişkilerinin gelişiminde ve kültürün aktarımda köprü görevi görür. Bugün bir çoğumuzun unuttuğu bu gelenekler geçmişte insanlar için çok önemli idi.

Süryani toplumunun artık aynı birleşik coğrafyada yaşamıyor olması, toplum üyelerini bir araya gelip gelenek ve göreneklerini paylaşmaktan alıkoymaktadır. Bu yüzden bu gelenek ve görenekler sadece belli bölgelerde yaşama şansı bulmaktadırlar.
İşte Süryanilerde yaygın olan bazı gelenekler:

Süryani kültürüne ait en az bilinen öğelerden birisi de halk oyunlarıdır. Oysa Süryaniler bu konuda oldukça zengin bir kültüre ve mirasa sahiptirler. Süryaniler bu kadar zenginliğe rağmen, günümüze kadar çeşitli faktörlerin etkisiyle bu alana yeterince ilgi göstermemişlerdir. Bunun sonucunda, tıpkı diğer alanlarda olduğu gibi, bu zengin folklorik miras da kaybolmaya yüz tutmuştur. Süryaniler son yıllarda, unuttukları bu alana ilgi göstermeye başlamış ve yeni nesiller arasında unutulmaya yüz tutan çeşitli Süryani halk oyunlarını gün ışığına çıkartmışlardır. Dileğimiz bu zengin mirası ortaya çıkartabilecek ve yaşatabilecek Süryani bireylerinin daha da artmasıdır. Ayrıca bilimsel anlamda foklorik araştırmalar yapan insanların bu konuda ciddi anlamda araştırmalar yapması gerekiyor. Elimden geldiğince Süryani halk oyunları hakkında toplayabildiğim bazı bilgileri bu sütunda sizlerle paylaşmak istiyorum.

Süryaniler tarafından en çok bilinen ve oynanan oyunlar; Bagiye, Şemmo, Şehhane ve Hassade'dir. Aslında sayıları yüzden daha fazla Süryani halk oyunu bulunmaktadır ama gerek yaşadıkları büyük kültür erozyonu ve asimilasyon, gerek bölgede sayılarının giderek azalması gibi etkenler bu halk oyunlarının unutulmasına yol açmıştır. Süryaniler bugün için halk oyunlarını sadece düğünlerde yaşatabilmektedir.. Düğünü yapanın ekonomik gücüne bağlı olarak oynanan oyunlar, bölgedeki diğer halkların oynadığı oyunlarla bazı karakteristik benzerlikler göstermektedir. Örneğin Hakkari oyunlarının sola giderek oynanmasını Süryani Halk oyunlarında da görmekteyiz.

Bütün bunlara karşın Süryani halk oyunlarının kendine özgü yönleri de vardır. Halay tarzında oynanan oyunların müzikleri 2 veya 4 zamanlı olup oyunları ise 12, 14 veya 16 hareketten oluşmaktadır. Hareket sayısı fazla görünmesine karşın bu tür oyunların öğrenilmesi oldukça kolaydır. Oyunların oynandığı türkülerde oldukça mutlu ve neşeli sözler içeren bir atmosfer hakimdir.

Günümüzde Van bölgesinin oyunları içerisine sayılan Şehhane oyunu aslında Süryanilerin o yöreye kazandırdığı bir oyundur. Tarihte Doğu Süryanilerinin merkezinin Van ve yöresi olması bu düşünceyi daha da güçlendirmektedir. Yabancı araştırmacıların katkıları ile Şehhane oyunu dünya kamuoyuna tanıtılmış ve festivallerde çeşitli gruplar tarafından oynanmıştır. Umarım buna benzer bir çok Süryani halk oyunu gün ışığına çıkartılır ve insanlar bu zengin kültür hazinesinden haber olur.

Sizlere derleyebildiğim kadarıyla Bagiye ve Şehhane oyunlarının oynandığı Süryani türkülerinin türkçe karşılıklarını sunuyorum:

BAGİYE Sabahları sevgilime şarkı söyleyip Gündüzleri de yorulmasın diye yardım etmek istiyorum Sabah çiçek toplayıp Akşam rahatlığı için başına takmak istiyorum Sabahları sevgilime şarkı söyleyip Gündüzleri de yorulmasın diye yardım etmek istiyorum Kuyudan su çekip sevgilime içirmek istiyorum Sarhoş olsun diye aşk dolu bir bardak vermek istiyorum Sabahları sevgilime şarkı söyleyip Gündüzleri de yorulmasın diye yardım etmek istiyorum İncir ağacı altında sevgilimi bekleyip Ona elbise dikerim Sabahları sevgilime şarkı söyleyip Gündüzleri de yorulmasın diye yardım etmek istiyorum Gözlerimizi kapatan uyku şarkısı söyleyip Kalbimizin köşelerini sevgi dolduralım

ŞEHHANE Memleketime gittim Rüyalarımın umudu Ninova şehrine vardım Etrafında şehirler gördüm Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar Ninova'nın gece görüntüsü Ne kadar hoştur Güzelliğine aşık oldum Eşi benzeri yok Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar Bahçeleri çiçek ve ağaçlarla doludur İçinde yaşayan Süryani halkını Bütün komşuları kıskanıyor Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar Memlekette etrafımda güzel kızlar gördüm Her biri elbisesine bir kelime yazmıştı Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar Güzel elbiseler giymişler Gözlerine boya sürmüşler Boylarındaki bayraklarla gurur duyuyorlar Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar Süryani dağına çıktılar İki nehrin arasını (Fırat ve Dicle) gözlüyorlar Güneş her birinin güzelliğinden utanıyor Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar İki kızın ismini sordum Birisi Samiram dedi diğeri de Brula Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar İkisi kardeştirler, Güzellikleri ile kraliçelere benziyorlar Samiram Brula'dan bir yaş küçüktür Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar Yeri göğü temiz memleketim Yıldızlar ona şarkı söylüyorlar Tek isteğim onu bir daha görmek Davul ve zurna ile şehhaneyi oynuyorlar