Milletvekili Erol Dora, Süryanilerin adeta yok sayıldığını, Anadolu'da azınlığın da azınlığı konumunda olduklarını söylüyor.

Türkiye'nin ilk Süryani milletvekili Erol Dora, sosyalist sol ve BDP ittifakı sonucu kurulan Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku bünyesinde katıldığı 2011 genel seçimlerinde, Mardin'den bağımsız milletvekili seçildi. Seçimlere blok adına katılan bağımsız adaylar, daha sonra mecliste BDP çatısı altında toplandı.

Dora, vekil seçilmeden önce de siyaseti yakından takip etmekle birlikte, aktif siyasete girmeyi hiç düşünmemiş. Bunun da sebebi, Türkiye'deki Süryani nüfusunun, milletvekili çıkarmak için yeterli olmaması.

Asuri ve Keldani isimleriyle de bilinen Süryanilerin büyük bölümü, 1. Dünya Savaşı'nın ardından Türkiye'yi terk ederek, Suriye, Irak, Rusya, Avrupa ve Kuzey Amerika'ya göç etmiş. Günümüzde ise Anadolu'da sadece 20 bin civarında Süryani yaşıyor.

Milletvekili seçilmeden önce İstanbul'da avukatlık yapan Erol Dora, meclise uzanan yolculuğunun nasıl başladığını şöyle anlatıyor: “BDP benimle temas kurdu. Beni aradılar, bu seçim sürecinde bir Süryani’yi aday göstermek istediklerini, bunda da kararlı olduklarını söylediler.”

Dora, BDP'nin sadece Kürtleri temsil eden, Türkiye'nin bütününe hitap etmeyen bir parti olmakla eleştirildiğini ve ayrıca Anadolu'da yüzyıllardır bir arada yaşayan Kürt ve Süryani halkları arasında "kırılmalar" olduğunu kaydederek, milletvekili seçilmesinin bu iki mesele açısından özel bir anlam taşıdığını düşünüyor.

Arap, Süryani ve Kürt seçmenlerin oyunu aldığının altını çizen Dora'ya göre bu, farlılıkların aşılması yönünde olumlu bir adım.

Söz konusu kırılmaların sadece Kürtler ile değil, Türkler ile de yaşandığını belirten Dora, "Anadolu’da halklar arasında bazı tarihi süreçler içerisinde bir güvensizlik oluşmuştu. Zaten Süryaniler neden Türkiye’den göç ettiler, bunun ekonomik, siyasi ve diğer sebeplerini de araştırmak lazım,” diyor.

Süryaniler, gayrimüslim bir halk oldukları için Lozan Anlaşması kapsamında azınlık olarak tanımlanıyor, ancak Dora'ya göre azınlık tanımının salt gayrimüslimlik kriterine dayalı olması, çerçeveyi oldukça daraltıyor. Dora, Lozan Anlaşması'nın ilk taslağının Kürtler, Lazlar, Çerkezler ve diğer Anadolu halklarını da kapsadığını, fakat Türklerin diğer Müslüman gruplara da azınlık statüsü verilmesine itiraz ettiğini belirtiyor.

Gayrimüslimleri "yabancı" olarak tanımlayan, 1970'lerdeki Yargıtay kararlarını anımsatan milletvekili, "Türkiye’de azınlık farklı bir şekilde anlaşılıyor, pozitif bir kelime değil," diyor.

Türkiye'de azınlık denince hükümet ve bürokratların aklına Ermeni, Rum ve Musevilerin geldiğini belirten Dora, Süryanilerin o dönemki durumunu ise şöyle özetliyor: “Süryaniler haklarının tam bilincinde değildi ve bu hakları aramanın ne fikriyatı vardı, ne düşüncesi vardı."

Lozan konusu, 90'lı yıllara gelindiğinde, özellikle de Avrupa Birliği sürecinin başlamasıyla birlikte Türkiye'de tartışılmaya başlandı, ki bu durum, azınlıklar açısından pek çok şeyi değiştirdi. O güne kadar “ezik” bir zihniyetle yaşayan azınlıklar, “kendilerini çok rahat ve bu ülkeye ait hissetmeye başladılar; zorunlu vatandaşlıktan gönüllü vatandaşlığa doğru bir evrilme başladı,” diyor Dora.

“Devletin yapısında biliyorsunuz üniter bir kurgulamaya gidilmiştir. Tek dil, tek devlet, tek millet ve bu asimilasyoncu bir politikaydı. Dolayısıyla insanların özgürlüğüne pranga vurmuştu. Bunu açıkça söylememiz, değişim dönüşüm olması için tarihle, gerçeklerle yüzleşmemiz gerekir," şeklinde konuşan Dora, “Kürt sorunu çözülmedikçe hiçbirimiz rahat edemeyiz,” diye de ekliyor.

Kaynak ve Fotoğraf: Yüksekova Haber, Güncelleme Tarihi: 10 Kasım 2011