Türkiye Süryani Katolik Patrik Genel Vekili Horepiskopos Yusuf Sağ, son haftalarda sık sık gündeme gelen, Süryanilerin Türkiye’ye geri dönüşüyle ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Yusuf Sağ, 1929’dan bu yana Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta bulunan Süryani Katolik Patrikhanesi’nin ilk kurulduğu yer olan Mardin’e geri dönebileceğini belirtiyor.

Agos'a önemli açıklamalarda bulunan Yusuf Sağ, Türkiye Süryani Katolik Patrikliği Genel Vekili olmasının yanı sıra insani yardım kuruluşu Türkiye Caritas’ın ve Katolik Kilisesi Dinlerarası Diyalog Komisyonu’nun da başkanlığını sürdürüyor. İstanbul Beyoğlu Ayazpaşa’daki Süryani Katolik Kilisesi’nde- ki makamında konuştuğumuz Monsenyör Yusuf Sağ, Türkiye’de, büyük çoğunluğu İstanbul’da, çok küçük bir kısmı da Mardin ve İskenderun’da olmak üzere 1500 civarında Süryani Katolik yaşadığını, ancak başta Suriye ve Irak olmak üzere, Ortadoğu ülkelerinde yaşayan yüzbinlerce Süryani Katoliğin çoğunluğunun Mardin ve çevresinden bu ülkelere yayıldığına dikkat çekti.

Son haftalarda, basında, Süryani Ortodoks Kilisesi’nin merkezinin Şam’dan Türkiye’ye taşınmasının söz konusu olduğuna, hükümetin ve Dışişleri Bakanlığı’nın Süryanilere bu yönde teklifte bulunduğuna dair haberler yayımlandı. Agos’ta da yer alan bu haberlere karşılık, Süryani Ortodoks Kilisesi, suskunluğunu koruyor.

Süryani Katoliklerin Patrik Genel Vekili Yusuf Sağ’a, aynı durumun kendileri için geçerli olup olmadığını, hükümetten bu yönde bir teklif ya da telkin alıp almadıklarını sorduk. Monsenyör Sağ, AB Başmüzakerecisi Egemen Bağış’ın kısa süre önce kendisine Beyrut’taki Patrikliğin Mardin’e geri dönebileceğini ve bunun oldukça olumlu bir gelişme olacağını söylediğini belirtti. Bu konudaki görüşünü sorduğumuz Monsenyör Sağ şunları söyledi:

“Süryani Katolik Patrikliği’nin, 115 yıl önce terk etmek zorunda kaldığımız Mardin’deki binası bugün müze olarak kullanılıyor. Bu binanın yanında bulunan, yine Süryani Katoliklere ait Meryem Ana Kilisesi de harap durumda. Eğer hükümet Patrikliğimizin Mardin’e dönmesini istiyorsa, öncelikle, bizim için tarihi ve dini değeri büyük olan bu binanın tarafımıza iade edilmesi gerekiyor. Açıkça ifade ediyorum ki, bu binanın bize iade edilmesi durumunda, Süryani Katolik Patrihanesi’nin kuruluş yeri olan Mardin’e dönmemesi için hiçbir neden yoktur.”

1773’te Mardin’de kurulan, baskı ve çatışmalar nedeniyle 1897’de Musul’a, sonra da Halep’e taşınan Süryani Katolik Patrikliği, 1929’dan bu yana Beyrut’ta bulunuyor.

Türkiye’de Latin, Ermeni, Süryani ve Keldani olmak üzere dört ayrı Katolik kilisesine mensup toplam 30 bin civarında Katolik olduğuna dikkat çeken Patrik Vekili Yusuf Sağ, sadece Süryani Katolik Kilisesi’nin değil Türkiye’deki diğer Katolik kiliselerinin de hukuki statüden ve tüzel kişilikten yoksun olduğunu, yeni anayasa sürecinde bu önemli sorunun çözülmesi gerektiğini vurguladı.

Suriye’de dört başepiskopostan biri olan, Humus’taki başepiskopos Teofilos’un, ülkede yaşanan çatışmalardan dolayı Beyrut’a göç ettiğine dair haberlerin doğru olup olmadığını sorduğumuz Monsenyör Sağ, konuyla ilgili olarak şunları söyledi:

“Humus’taki başepiskoposumuzun sağlık sorunları da Beyrut’a gitmesinde önemli bir faktör oldu. Suriye’deki Süryani Katolikler ülkelerini terk etmek istemiyor. Esad rejiminden önce de, bu ülkede Hıristiyanlar ve hangi mezhepten olursa olsun tüm Müslümanlar yüzyıllardır barış içinde yaşıyorlar. Bazıları, Suriye’de Esad rejimi değişirse bu rejimin dayandığı Nusayrilerle birlikte Hıristiyanların da Sünnilerin öfkesini çekeceğini düşünüyor ama ben buna katılmıyorum. Suriye’de de, Arap dünyasının genelinde de, Hıristiyanlarla Müslümanlar arasında ciddi bir sorun yaşanmıyor. Suriye’de olduğu gibi, pek çok Arap ülkesinde, Hıristiyanlar bakanlık ve yüksek bürokratlık gibi çok önemli görevlere her zaman gelebildiler. Bu, Nusayri iktidarı öncesindeki Suriye için de geçerlidir. Öte yandan, Türkiye’de bir Hıristiyan’ın devlet içinde önemli bir göreve getirildiğini ya da seçimlerde aday olduğunu, bazı istisnalar hariç, uzun yıllardır göremiyoruz. Bunun üstünde düşünmek gerekir.”

Patrik Vekili Yusuf Sağ, geçen ay Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Beyrut’ta görüştüğü Maruni Patriği Beşar Rai’nin Türkiye’yi önümüzdeki dönemde ziyaret edeceğini belirterek, bunun Doğu Hıristiyanları için önemli bir gelişme olduğunu söyledi.

Monsenyör Sağ, Türkiye Caritas olarak depremden sonra Van’da bir ilköğretim okulu yaptırmaya karar verdiklerini ve bunun için Van Valiliği’nin kendilerine şehir merkezinde bir arsa tahsis etmesini beklediklerini belirtti.

Kaynak ve Fotoğraf: Agos Gazetesi, Ferda Balancar ; Güncelleme Tarihi: 5 Mart 2011