Midyat'ta bir süre önce kurulan Mıhellemi Dinler, Diller ve Medeniyetler Arası Diyalog Derneği ile Midyat Süryani Kültür Derneği işbirliğiyle uluslararası Mıhellemi Konferansı büyük katılımla gerçekleştirildi.

Dünyada ilk kez Midyat’ta gerçekleştirilen konferansta konuşmacılar, İsveç’teki Mıhellemi Derneği Başkan Yardımcısı Süryani Papaz Khuryo Abraham Garis ve Midyat Mıhellemi Diyalog Derneği Başkanı Mehmet Ali Aslan; Mıhellemilerin tarihi, etnik kökeni, çok yönlü kültürü ve coğrafyası hakkında katılımcıları aydınlattılar.

Hrıstiyan Süryani Papaz Khuryo Abraham Garis ve Müslüman Mıhellemi Mehmet Ali Aslan Mıhellemilerin etnik kökenleri dışında dil, tarihi, kültür, nüfus ve coğrafyası hakkında farklı kaynaklardan faydalanmalarına rağmen aynı sonuçta birleştiler.

Konferansa; İsveç’te bulunan Asur Süryani Federasyonu Yöneticileri, Midyat Belediye Başkan Yardımcısı M.Tevfik Baysal, çevre köy ve ilçelerden dinleyiciler katıldı. Midyat Mıhellemi Diyalog Derneği Başkanı Mehmet Ali Aslan konuşmasında Mıhellemileri araştırma sahası içine hiç balta girilmemiş bakir bir ormana benzeterek, Mıhellemiler hakkında bilgi ve bulgulara ulaşmanın ne kadar zor bir araştırma sahası olduğunu anlatmaya çalıştı.

Temsili hikâyeden sonra Dernek Başkanı Aslan, Mıhellemilerin kim olduğunu ve bugüne kadar kamuoyu ile paylaşılan Mıhellemi isminin yüz mahalle anlamına geldiğini, Mıhellemi yerleşim biriminin Halife Harun Reşit döneminde kurulduğunu, Mıhellemilerin Arapların büyük bir kabilesi olan Beni Hilal’den olduklarını, Mıhellemilerin hepsinin kökenlerinin Süryani olduğu gibi bilgilerin ciddi kaynaklar gösterilerek yanlış olduğu bilgisini katılımcılar ile paylaştı.

Aslan, “Mıhellemilerin kökenleri hakkında çokça spekülasyonlar mevcuttur. Etnik köken olarak Kürt asıllı olduklarından tutun da Türk asıllı olmalarına kadar, yine köken olarak Arap mı yoksa Arami/Süryani mi oldukları tartışmaları. Mıhellemilerin içinde hiç şüphesiz asimile olan Kürtler de, Türkler de, Farslar da, İbraniler de, Süryaniler de, Yezidiler de, Şemsiler de mevcuttur. Aynı şekilde Kürtlerin, Süryanilerin ve İbranilerin için de asimile olan Mıhellemiler de mevcuttur.

Süryanileşen Mıhellemiler olduğu gibi Mıhellemileşen Süryaniler de mevcuttur. Hrıstiyan kalan Mıhellemiler Süryanileşmiş, Müslüman olan Süryaniler ise Mıhellemileşmiştir. Mıhellemileşen Kürtler ve Kürtleşen Mıhellemiler de mevcuttur. Aynı şekilde Artuklu, Akkoyunlu ve Karakoyunlu devleti döneminde burada kalan Türkmenler büyük oranda Mıhellemileşmişlerdir. Din olarak Mıhellemilerin ekseriyeti İslam olmakla birlikte; Hrıstiyan ve Yahudi Mıhellemiler de mevcuttur. Öz olarak Mıhellemilerin; Muhallem bin zehil, bin şeyban, İbin Bekir, İbin Vail, İbin Rebi’a, İbin Nizar, İbin Ma’ad, İbin Adnan, İbin İsmail’e dayandığı kaynak gösterilerek belirtilmiştir.”

Aslan Mıhellemilerin; M.Ö.85 ile M.S.600 yılları arasında tarihte meşhur El-Hadar Krallığı, Lahm Krallığı, Kinde Krallığı kurulmuş ve yıkılmış, M.S.800-1000 yılları arasında Biladu Bekr Veya Diyar-ı Bekr Emirliği, Hamdanoğlulları ve Mardin Kalesi Mıhellemiler tarafından Hamdanoğlulları emirliği kurulmuştur.

İsveç’teki Mıhellemi Derneği Başkan Yardımcısı Süryani Papaz Khuryo Abraham Garis; “Takriben 3 bin yıldan beri Midyat-Mardin arasındeki kırsalda yaşayan Mıhellemiler Arami kökeninden gelme etnik bir halk gurubudur. Arapça dilini konuştukları için Mıhellemilerin İslam fütuhatların bir neticesi olarak ortaya çıktıkları teorisi gerçek değildir. Mıhellemiler sanıldığından çok daha eski bir halk gurubudur. Aslen İsimleri Süryani kitaplarında İslam fütuhatlarından çok daha önce gelmektedir. Tarih boyunca çeşitli din, kültür ve egemenlik değiştiren Mıhellemilerin tüm bu tarihi aşamalara rağmen kimliklerini, isimlerini ve yurtlarını korumaları büyük bir şans olarak nitelenmektedir. Mıhellemi isminin Aramilerin bir diğer ismi olan Ahlemiden türettiğini iddia etti. Mıhellemilerin M.Ö. binli yıllarda çok güçlü bir topluluk olup Asurlulara zorlu anlar yaşattığını ilgili çivi yazısı tabletlerini kaynak göstererek tezini destekledi. Mardin’deki birçok yerleşim biriminin M.Ö. kurulduğunu ve Aramice, Asurca isimlerden müteşekkil olduğunu ifade etti.

Haber ve Fotoğraflar : Midyat Habur Gazetesi, M.Halis İŞ

Güncelleme Tarihi: 12 Ağustos 2008