Midyat ilçesine bağlı Bakısyan (Alagöz) köyünde yaşayan Süryaniler, Yönetmenliğini Maltepe Üniversitesi Öğretim Görevlisi Hakan Aytekin tarafından yapılan ve Süryanicenin yarına kalma savaşını konu alan “Yarına Bir Harf” başlıklı belgesel filminin Turabdin gösteriminde bir araya geldi. Daha önce duyurusunun yapıldığı gibi 17 Mart 2008 Pazartesi günü çekimlerinin yapıldığı Midyat İlçesi Bakısyan (Alagöz) Köyü ilkokulunda köy halkına gösterildi. Daha önce köyün kilisesinde yapılması planan gösterim, kilisesinin tadilatta olması nedeniyle köyün ilkokulunda yapıldı.

İzleyiciler tarafından büyük beğeni toplayan belgesel, Mor Eliyo Kilisesi Papazı Gabriel Aktaş ile köyde yaşayan Süryaniler tarafından büyük bir ilgi izlendi. Belgeselin Bakısyan köyündeki gösterimine Yönetmen Hakan Aytekin, Görüntü Yönetmeni Turhan Yavuz, belgeselin Araştırmacısı ve sitemiz yöneticilerinden Özcan Geçer ve www.suryaniler.com editörü Şabo Boyacı katıldı. Gösterimden sonra köylüler tarafından, film gösterimi için gelen konuklara kilise bahçesinde bir yemek verildi.

Avrupa Birliği’nin “Türkiye’de Kültürel Hakların Desteklenmesi” hibe programı çerçevesinde sağladığı mali destek, Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV)'in katkıları ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü’nce de desteklenen belgesel film çalışmasının çekimleri 2007 yılı Haziran ayında tamamlandı.

Filmde doğum ile ölüm arasında yaşamın ve kültürün temel dinamikleri ile Süryanicenin tarihsel gelişimi arasında paralellikler kuruluyor; Süryani dili ve el yazmacılığı geleneği, Süryanicenin 22 harfine karşılık gelecek biçimde bölümlere ayrılarak ele alınıyor.

Hiçbir kurmaca öğenin yer almadığı çok katmanlı bir yapıya sahip olan belgeselin sinema dili farklı okumalara da olanak sağlıyor. Belgeselin orijinal dilinin Süryanice olması ise bir ilk olma özelliği de kazandırıyor filme. Türkçe, İngilizce, Almanca, Fransızca, İsveççe ve Hollandaca altyazılar ise filmi izleyecek olan dünyanın çeşitli coğrafyalarına dağılmış durumdaki Süryanilerin, kendi ana dillerini okumada ve anlamada çektikleri zorluğun altını çiziyor.

Yönetmen Hakan Aytekin, Süryaniceyi sadece bir lisan olarak değil “tarihin bir arşivi” olarak tanımlarken, Süryanice yazılı belgeleri de teoloji, arkeoloji ve tarih gibi pek çok bilim dalında kilit rol oynayabilecek belgeler olarak görüyor.

Aytekin, “Süryani dili ve kültürünü yansıtmak ve ‘Yarına bir harf’ bırakmak için bu belgeseli çektim. Ayrıca filmin bir gösterimini de bu köyde yaparak, köylülere karşı olan vefa borcumu bir nebze de olsa ödemek istedim. Süryanice en eski üç dilden biri. Bugün dünyada yaklaşık 6.700 dil konuşuluyor. Uzmanların tahminleri doğru çıkarsa, yaklaşık 5 bin dil, bu yüzyılda tarih sahnesinden silinmiş olacak! Bu tehlike dünyanın yaşayan en eski üç dilinden biri olan ve bu topraklarda yeşermiş olan Süryanice için de geçerli.  Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan binlerce dil arasında Süryanicenin özel bir yeri var. Çünkü Süryanice, hala yaşayan ve yazılı edebiyatı olan 78 dilden biri ve bu dilin en önemli taşıyıcılarından biri olan el yazmacılığı hala sürüyor. Türkiye’de var olan Süryanilerin ancak yüzde 1’i Süryaniceyle yazıp okuyabiliyor. Süryanice çok zengin bir dil ve bu dili konuşan ağızlar yok olmayla yüz yüze. Bu dilleri bir şekilde kurtarmak gerek. Bu filmi bu yokoluşlara dikkat çekmek amacıyla çektim. Süryaniler tarafından yüzlerce yıldır sürdürülen gelen el yazmacılığı geleneği onların farkında olmadığı bir şekilde yok olmak üzere. Bu filmi yaparak Süryaniler ve insanlar için bir farkındalık yaratmaya çalıştım" dedi.

Bakısyan (Alagöz) Köyü Mor Eliyo Kilisesi Papazı Gabriel Aktaş ise, “Belgesel filmini izledim mükemmel bir çalışma olmuş. Çok mutluyum yeniden doğmuş gibiyim. Çekilen bu belgeselin biz Süryaniler için önemi büyüktür. Mükemmel bir kurgu ve sunuş biçimi var. Filmin amacına ulaşmasını temenni ediyorum. Film ekibine de ayrı ayrı teşekkür ediyorum.” dedi.

Haber ve Fotoğraflar: Renkler Solmasın Kültürler Kaybolmasın, M.Halis İŞ

Güncelleme Tarihi:18 Mart 2008