Turabdin bölgesinde yaşanan terör olayları nedeniyle köylerini boşaltıp Avrupa’ya göç eden Süryanilere ait tarihi manastır ve kiliseler define avcılarının hedefi haline geldi. Süryanilerin kaybolma noktasına gelen kültürel değerlerinin araştırılması, korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla yürütülen taşınmaz kültür envanteri projesi çalışmaları sırasında manastır ve kiliselerin define avcıları ve tarihi eser kaçakçıları tarafından talan edildiği ortaya çıktı.

Mezopotamya'da yeşeren ve kökenleri 5 bin yıl öncesine giden Süryani halkının “Medeniyetin beşiği” olarak tarif edilen Mardin’in Midyat, Nusaybin ve Dargeçit İlçeleri ile Şırnak’ın İdil ilçesi ve Batman’ın Gercüş ilçelerinde bulunan tarihi manastır ve kiliselerinde yağma ve talan sürüyor. Bir zamanlar içinde ibadet edilen kilise ve manastırların şu an duvarları yıkılmış, birçok yerlerinde kazılar yapılmış ve Süryani din adamlarına ait oldukları sanılan mezarlardaki kemikler dışarı çıkarılmış durumda.

Midyat Süryani Kültür Derneği’nin Avrupa Birliği'nden sağladığı fonla yaşama geçirdiği GAP bölgesi kültürel mirası geliştirme projesi kapsamında Süryanilere ait taşınmaz kültür envanteri çalışmaları yürütülürken bölgedeki 2 bin yıllık tarihi 70 manastır ve kilisenin talan edildiğini; bazılarının ise ahır, samanlık ve hayvan barınağı olarak kullanıldığı tespit edildi.

Midyat Süryani Kültür Derneği Başkanı Yuhanna Aktaş, “Bizler taşınmaz kültür envanteri projeyle 2 bin yıldır ayakta kalan tarihi eserlerimizi tespit edip koruma altına almaya çalışırken karşılaştığımız manzara içimizi yaktı. İbadethanelerimizin kazılmayan yıkılmayan hiçbir yeri kalmamış, adeta talan edilmişler. Bazıları ibadethane denemeyecek kadar tahrip edilmiş. Dünyanın ortak mirası olan bir tarih şu an yok olmayla karşı karşıyadır.” dedi.

Acil bir önlem alınmadığı takdirde ayakta kalan diğer kısımlarda yıkımların yapılacağından büyük endişe duyduklarını belirten Aktaş, “ibadethanelerimizin çevresinde define olduğunu düşünen bazı kişiler organize bir şekilde sözde bu hazinelerin arayışına girdiler. Dünya mirası olan bu eserleri tahrip ettiler. Kültür Ve Turizm Bakanlığı köylerimizde bulunan ibadethanelerimizi koruma altına almalıdır. Ve buraların tekrar eski canlılığına kazandırılması için biran önce restore edilmesi gerekiyor. Biz Süryanilerin bu tarihi yapıları onaracak hiçbir gücümüz bulunmamaktadır. Bunların gelecek nesillere aktarılması için korumaya alınması gerekmektedirler.” diye konuştu.

Güncelleme Tarihi:13 Aralık 2007

Haber ve Fotoğraflar: Midyat Habur Gazetesi, Halis İŞ