Süryani boyama sanatının en son temsilcisi 85 yaşındaki Nasra Şimmeshindi, Mardin'de hâlâ işbaşında. Ortadoğu'dan ABD'ye pek çok kiliseyi Nasra teyzenin perdeleri ve örtüleri süslüyor.

Eski Mardin'in şehir merkezinde bulunan ve 569 yılında Mar Behnan ile kız kardeşi Sara adına yaptırılan Kırklar Kilisesi'ni gezerken gözümüze bir perde takılıyor. Perdenin üzerinde Meryem, çocuk İsa ile birlikte melekler ve Hıristiyan azizler arasında resmedilmiş. Doğu halklarına özgü mistik hava, renklerin canlılığı ve kompozisyondaki sıcaklık insanı etkiliyor.

Hangi sanatçının yaptığını soruyoruz. "Nasra teyze" diyorlar, "Diyarbakır Kapı tarafında evi var. Kime sorsanız gösterir."

85 yaşındaki Nasra Şimmeshindi'yi Diyarbakır Kapı'da atölye olarak da kullandığı evinde, İsa'nın havarileriyle birlikte yediği son yemeği boyarken ziyaret ediyoruz.


Türkçe bilmiyor: Samimi ve çok güleç yüzlü bir insan Nasra Şimmeshindi. Kendisi Türkçe bilmediği için Arapça konuşuyor. Torunu Melisa'nın yardımıyla sanatını konuşuyoruz.

Nasra Şimmeshindi, babası İsak ve amcasının mesleğini küçük yaşlardan beri devam ettiriyor. Zaten ona bildiklerini de babası öğretmiş. Babası da kendi babasından öğrenmiş. Ne kadar zamandır ailenin bu işle uğraştığını Nasra Teyze bile bilmiyor. Ancak yüzlerce yıldır olduğu kesin.

Meryem, İsa, melekler: Babası İsak'ın bir perde yaparak Atatürk'e hediye ettiğini, Atatürk'ün de gönderdiği mektupla teşekkür ettiğini gururla anlatıyor. Atatürk, mektubunda İsak'ı Ankara'ya çağırmış. Nasra teyzenin anlattığına göre babası yolun uzak ve güvensiz olduğunu düşünerek Ankara'ya gitmemiş. Ancak sonra bu kararından dolayı büyük pişmanlık yaşamış.

Nasra teyze kökboyalarla birbirinden güzel kilise perdeleri ve masa örtüleri yapıyor. Eskiden boyaları babası hazırlarmış, ancak şimdi satın alıyor. Çoğunlukla dini motifler kullanıyor; Meryem ve çocuk İsa, son yemek, çarmıha gerilmiş İsa, melekler, Süryani metropolitler ve güvercinler, Nasra teyzenin en çok yaptığı desenler.

Önce bezin üzerine taslağı çiziyor, sonra fırça ile boyuyor. Babasından kalan ahşap kalıpları (HETMO) kullanarak basma tekniğinde motifler de oluşturuyor. Büyük boydaki boyamalar için bazen aylarca çalışması gerekiyor. El emeği göz nuru bu eserleri özellikle kiliselerde görmek en büyük mutluluğu.

Turistler mutlaka uğruyor : Nasra teyzenin çizgileri dünyanın neresinde Süryani varsa oraya kadar ulaşmış. Ortadoğu'dan Avrupa ve Amerika'ya kadar birçok Süryani kilisesi, Nasra teyzenin boyamaları ile süsleniyor. Mardin'e giden turistler, özellikle de Süryaniler mutlaka Nasra teyzeye uğruyor. Nasra Şimmeshindi'nin eserlerine bakarken bazılarındaki Türk bayrağı motifi dikkatimizi çekiyor. 'Neden bayrak?' diye soruyoruz. Birazcık bozuluyor sanki. Kısa ve net bir yanıt veriyor: "Neden kullanmayayım. O Atatürk'ün bayrağı."

Haber: Radikal Gazetesi, Tarık IŞIK

Fotoğraflar: Işık Sesini Arıyor Belgeseli, Hakan Aytekin

Güncelleme Tarihi: 7 Nisan 2005