|
Nehir-su (Tanrısı) motifi, eski yasa hükümlerinde, suçlunun boğulduğu ve sanığın masumiyetinin anlaşıldığı bir kutsiyet öğesi biçimiyle kullanılmaktadır.
Bireyin uzuvlarını kesmesi, kanını akıtmasının kutsal bir edim olarak var olduğunu Lasceaux mağaralarında bulunan kesik parmaklı el desenlerinden bu yana, biliyoruz. Afrika ve Amerika yerlileri arasında da, parmak, el, kulak kesmenin kutsal adak olarak kullanıldığına tanıklık eden çok sayıda uzman ve gezgin notları bulunuyor.
Başlangıçta, bireyin yaşamını kurtaran, vücudunun bir bölümünü adaması eylemi; onun yaşamının kurtulmasını sağlayarak kutsal bir özellik kazanmıştı. Bununla birlikte, gelişme içinde, eski yazılı yasalarda veya onların devamı olan Musa yasalarında, parmak, el, dil, kulak kesmek, diş kırmak, göz çıkarmak, saç-sakal kırpmak vb. aynı topluma yeniden ve fakat bu kez birer ceza hükmü olarak geri dönmüştür.
İsa’nın Ürdün nehrindeki vaftizi, sembolik bir ölüm ve yeniden diriliştir. Birçok kilise için, İsa’nın doğum gününün Ürdün nehrinde vaftiz edildiği (veya edildiğini düşündüğü) gün olması, nehirde vaftizin ölüm ve diriliş olarak kavranmasından kaynaklanıyor.
İsa’dan 2000 yıl kadar önceki eski yasalarda, suçlular için birçok ölüm biçimi saptanmıştı. Bunlardan birisi de, suçlunun nehirde boğularak öldürülmesiydi. Yazılı yasalar bazı suçluları « bağlayıp suya atacaklar » biçiminde belirliyordu.
Bu yasalarda suçu sabit olmayan ve aklanmak için nehire girmeye zorlanan sanıkların, aklanma, temize çıkma, suçsuz olduğunu ispatlamayı nasıl gerçekleştirildiğini bilemiyoruz. Bu, öyle anlaşılıyor ki, topluluğun veya onların temsilcilerinin gözetiminde gerçekleşen bir seremoni biçiminde gerçekleşiyor olmalıydı. Bildiğimiz, Sümer başlangıç geleneklerinde yer alan ‘saf ırmak’, ‘kutsal nehir’ kavramına da bağlı olarak, nehirlerin bir arınma alanı olarak kullanılmış olduğudur. İsa dönemine geldiğimizde, Ürdün Nehrinde Yahya peygamber Vaftiz gerçekleştirmektedir ve İsa da geleneğe uyarak vaftiz edilmiştir. Bütün Hıristiyan kiliselerinin, biçimleri farklı da olsa, su aracılığıyla ölüm ve dirilim arınma kutsal edimi, kabaca böyle bir geçmişe dayanmaktadır.
|
